سخنان جاویدان 4

فرمان به مالک اشتر
حضرت علی(ع) هنگام اعزام مالک اشتر به فرمانداری مصر نامه ای به وی نوشت و طی آن فرامینی داد که حاوی جامع ترین دستورات جهانبانی است. توجه به این فرامین خالی از لطف نخواهد بود:

ما در این فرمان بیش از همه چیز پسر حارث را به پرهیزگاری و اطاعت از خداوند متعال وصیت می کنیم و از او انتظار داریم که در انجام اوامر الهی فروگذار نکند.

فرماندار مصر باید هوس و مشتهیات خود را همچون پارسایان پیوسته به زنجیر زهد و عبادت محبوس دارد زیرا عفریت نفس آتشی است خاموش نشدنی و فروزان. اگر دمی انسان را غفلت زده بیند, ناگهان دوزخ آسا شعله ور گردد و خرمن سعادت و حیات او را خاکستر کند.

ای مالک برای روزگار سختی چه ذخیره ای بهتر از نیکوکاری می تواند گذارد؟
آیا کدام پس انداز از عدل و داد برای ملوک و حکمرانان بهادارتر تواند بود؟ پس بر غضب و شهوت خویش مقتدر باش و از آنچه بر تو حلال نیست سخت بپرهیز.

ای مالک مهربان باش و رعیت را با چشمی پرعاطفه و سینه ای لبریز از محبت بنگر.

زنهار نکند ای چوپان که در جامه ی شبانی گرگی خونخوار باشی و در لابلای پنجه های لطیف چنگال های دلخراش و جانفرسا پنهان داری.
الا ای فرمانروا, فرمانبران تو از دو صنف بیرون نیستند: یا مسلمانند که با تو همکیش و هم آیین اند. و یا پیرو مذاهب دیگرند که با تو همنوع و همجنسند.

ای بشر, آنها هم بشرند. همچنان که تو را در زندگی لغزشی در پیش است, آنها نیز بدون لغزش نخواهند بود. پس باید با آن دیده در آنان بنگری که توقع داری خدا در تو بنگرد.

تو ای سلحشور, ای قوی پنجه, با هر که نبرد می کنی با خدای نتوانی جنگید. او توانا و مقتدر است. نه هیچ کس از دست انتقامش تواند گریخت و نه از لطفش بی نیاز تواند بود.

ای مالک از لغزش هر لغزشکار که بخشیدی پشیمان مباش و هر که را به عقوبت کشیدی شادی مکن.

نکند که این ابهت و حشمت تو را فراموشی آورد, یعنی فراموش کنی که تو مالکی و پدرت حارث نام داشته است. او بدرور جهان گفته است و تو نیز امروز و فردا بدرود جهان خواهی گفت و به کاروان مرموز ارواح ملحق خواهی شد.

مالکا, هر قدر که خود را فعال و قادر می بینی بیاد دار که خداوند از تو فعالتر و قادرتر است. هرچه مصر را وسیع و با شکوه می یابی, چشمی به کشور وسیع تر و باشکوه تر ایزد متعال بگشا و در همه حال بیاد خدا باش. یاد خدا خاطر را روشن کند و چراغ خرد را برافروزد و اشتعال هوس و غضب را فرونشاند
سخنان علی لز نهج البلاغه به کوشش جواد فاضل.