سخنان جاویدان 3

بدترین مردم در نزد خدا پیشوای ستمکار است.

تذکر: این خطابه ای است که علی(ع) به عثمان, در زمان خلافتش ایراد فرمود. امیدوارم در صورتی که خواننده ی اهل سنت مخاطب این متن است, آن را توهینی به خلیفه سوم نداند. چون هر کسی نیاز به پند و راهنمایی دارد, که امیرالمومنین می فرماید: "هر که را شما در فضیلت و اخلاق به حد نهایی مشاهده می کنید باز هم از کمک اندرزگویان بی نیاز نیست."
من هم این متن را کاملا بی طرفانه و صرفا به خاطر انطباق نسبی آن با اوضاع کنونی حاکمیت, در ایران آوردم.

در آن موقع که از ستم عثمان مسلمانان به جان آمده بودند, گروهی از مردم از امیرالمومنین درخواست کرده بودند که راجع به اوضاع کشور با خلیفه وقت ملاقاتی به عمل آورد. باشد که تخفیفی در باره ی ملت داده شود و از عاقبت وخیمی که دم به دم نزدیک تر می شد جلوگیری گردد.
این خطابه را علی(ع) در حضور عثمان و چند تن از درباریانش ایراد نمود:
من نمی دانم سخنانم را با تو از کجا شروع کنم و چگونه وضع پریشانی ملت را در نظرت جلوه دهم؟!
توضیح واضح, کاری دشوار است, زیرا تو خود از حال فلاکت بار توده به قدر من و شاید بیشتر هم اطلاع داری!
مردم پایتخت از دست ستمت آرام ندارند.
اصحاب پیامبر به فشار تو از مدینه به نقاط دور دست تبعید شده اند و هر روز به یک بهانه بزرگان قوم را به زندان می اندازی و اشخاص بیگناه را به ضرب تازیانه سراپا به خون می کشی. نه بر زنان رحم می کنی و نه کودکان معصوم از قساوت کارگزارانت آسوده خاطرند.
فرماندارانت در مصر و شام در بصره و خراسان دمار از روزگار مسلمانان بر آورده اند و چیزی نمانده که شیرازه ی کشور از هر سو گسیخته شود و جمعیتی که با آن همه خون دل و فداکاری گرد آمده اند به دست تو پریشان و پراکنده گردند.
آخر تو هم مانند دیگران صحبت پیغمبر را ادراک کرده و از فیض حضورش بهره برده ای.
آن دو پیرمرد که در زمان گذشته بر این سرزمین حکومت می کردند بیش از تو با اسلام سابقه نداشتند و رابطه شان با پیامبر محکمتر از تو نبود.
مطلبی پنهان نیست تا آن را برای تو آشکار کنم و مسئله ای پیش نیامده تا در گشایش آن به فکرت کمک دهم.
معالم دین آشکار است و قرآن مجید مانند آفتاب بر آسمان اسلام میدرخشد.
هم بیدرنگ این مشعل عدالت را به دست گیر و پا به پای پیشینیان صالح اسلام قدم بردار و امر خلافت را به آسانی به پایان رسان.
امامت امت مسئولیتی بسیار خطرناک و دقیق است که باید با احتیاط تمام ایفا شود.
کوچکترین آزاری که از دست عمال تو در زوایای کشور بر دیگران وارد آید نخستین گناه آن را بر تو می نویسند زیرا آن عضوهای فاسد در حقیقت دست تواند که به نیروی خلافت در همه جا دراز شده بجای انجام وظیفه آسایش مردم را سلب میکنند.
پیغمبر فرمود: "پادشاه ستمکار را با قیافه ی وحشتناک و منفور به روز رستاخیز در محکمه ی عدل الهی حاضر می کنند و آن مگسانی که به دور شیرینی قدرتش چرج می خورند دیگر در اطرافش دیده نمی شوند و به شدیدترین عذاب گرفتارش می سازند."
هم اکنون روزگار تو ای پیرمرد به سرآمده و از نشاط جوانی و بهار عمر نشانی در تو نمی بینم.
پیکری لاغر و مستمند داری که امروز و فردا تسلیم خاک می شود. با این حال سزاور نیست که مقدرات عالمی را فدای هوس مروان و شهوات بنی امیه سازی و گروهی ناسزاوار را بر ناموس و مال مردم سلطنت دهی.
من از آن روز می ترسم که موی سفیدت به دست انتقام ملت آغشته به خون گردد و در بامداد قیامت با کفنی که از خون تو و خونابه ی دلهای مستمند گلگون است در محیط حساب و محاکمه قدم گذاری.
آیا اندیشه می کنی که در آن روز خدای خود را چه جواب خواهی گفت؟
"سخنان علی از نهج البلاغه". به کوشش جواد فاضل

این دومین خطابه از حضرت علی است که در مجموعه "سخنان جاویدان" آوردم. می گویند اسلام دین تمام اعصار و قرون های پس از خود است. پس سخن پیشوایان آن نیز باید در تمام زمان ها مورد قبول و دارای کاربرد باشد.
ای کاش اینگونه مپنداریم که روی سخن علی(ع) تنها با عثمان 1400سال پیش است. عثمان های زمان باید از سخن علی پند و از هشدارش انذار گیرند...